علت يبوست چيست؟ علائم، عوارض و درمان يبوست مزمن

يبوست يكي از شايع ترين عارضه هاي گوارشي است كه افراد در هر سني ممكن است گاه به گاه به آن دچار شوند و عارضه يبوست در كودكان و زنان باردار هم قابل مشاهده است. در واقع يبوست حالتي است كه در آن حركات روده و اجابت مزاج از حد نرمال كمتر است و به عنوان يك مشكل عمومي شناخته مي‌شود كه قابل پيشگيري و درمان است.

درمان‌هاي خانگي و تغيير شيوه زندگي اغلب مي‌تواند به رفع اين عارضه كمك كند، اما گاهي اوقات ممكن است به مراقبت و روش هاي پزشكي نياز باشد. همچنين اگر اين عارضه طولاني شود تبديل به يبوست مزمن شده و ممكن است منجر به مشكلات جدي‌تري شود كه در اين صورت نياز به انجام آزمايش و مداخله‌ پزشك و به ندرت جراحي پيدا مي‌كند.

در ادامه به بررسي دلايل، عوارض و راه هاي پيشگيري و درمان يبوست خواهيم پرداخت:

يبوست چيست؟

كمتر از سه بار دفع مدفوع در هفته، از نظر فني، تعريف يبوست است. با اين حال، تعداد دفعات دفع در هر فرد بسيار متفاوت است. برخي از افراد چندين بار در روز اجابت مزاج دارند در حالي كه برخي ديگر فقط يك تا دو بار در هفته اجابت مزاج انجام مي دهند.

براي يكي يبوست يعني تعداد كم اجابت مزاج و براي ديگري مدفوع سفت و خشك و عبور سخت است كه مستلزم فشار آوردن و درد هنگام عبور است.

براي عده ديگري هم حس تخليه نشدن كامل و نارضايتي از اجابت مزاج به معني يبوست است. اين عارضه معمولا با باد كردن و نفخ شكم،‌ تهوع خفيف و گرفتگي عضلات همراه است كه كلا پس از بيرون رفتن رفع مي‌شوند.

عملكرد عادي روده‌ چگونه است؟

وظيفه‌ روده و ركتوم (روده بزرگ) جدا كردن آب و الكتروليت هاي خاص از مدفوع و سپس نگهداري آن قبل از دفع مي‌باشد. اصطلاح “عادي” مي‌تواند معناي بسيار وسيعي داشته باشد ولي در كل مي‌توان گفت اجابت بايد حداقل هر سه روز يك بار و نه بيش از سه بار در روز رخ دهد.

مدفوع بايد به راحتي دفع شود و نيازي به فشار زياد از حد نداشته باشد و در آخر شخص بايد پس از اجابت حس تخليه كامل داشته باشد. اين باور كه اجابت هر روز لازم است اصلا درست نيست و منجر به نگراني هاي بيهوده و استفاده بيش از حد ملين مي‌شود.

علائم نشان دهنده يبوست

اگر چه هر فردي ممكن است تجربه ي متفاوتي از علائم را داشته باشد اما موارد زير شايع ترين علائم يبوست هستند:

كمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته
دفع مدفوع سفت يا خشك
زور زدن يا درد در هنگام اجابت مزاج
احساس سيري، حتي پس از اجابت مزاج

به نقل از www.healthline.com

مؤسسه ملي ديابت و بيماري‌هاي گوارشي و كليوي (NIDDK) توصيه مي‌كند در صورت برطرف نشدن علائم يا مشاهده موارد زير به دنبال مشاوره پزشكي باشيد:

خونريزي از راست روده
خون در مدفوع
درد مداوم شكم
درد در قسمت پايين كمر
احساس به دام افتادن گاز
استفراغ
تب
كاهش وزن غير قابل توضيح
تغيير ناگهاني در حركات روده

علت يبوست

عوامل بي شماري مي توانند به عنوان علت يبوست شناخته شوند كه در ادامه مهم ترين آنها را شرح خواهيم داد:

• نخوردن فيبر كافي – مانند ميوه، سبزيجات و غلات
  ننوشيدن مايعات كافي
  عدم تحرك كافي و گذراندن دوره هاي طولاني در حالت نشستن يا دراز كشيدن در رختخواب
• كمبود آب بدن
• بيماري‌هايي از قبيل ديابت، كم كاري تيروئيد، اسكلرودرمي، لوپوس و افسردگي
• داروهايي از قبيل مواد مخدر،‌ داروي فشار خون و آرام بخش
  به تعويق انداختن عمل دفع
  تغيير رژيم غذايي يا برنامه روزانه
  يك عارضه جانبي دارو
  استرس، اضطراب يا افسردگي
  يبوست در دوران بارداري و تا 6 هفته پس از زايمان نيز شايع است
• عملكردهاي غيرعادي مانند اينرسي كولون ،‌ dyssynergia عضلات كف لگن
• سرطان روده يا ركتال و مقعد
• enterocele، sigmoidocele، ركتوسل، و درهم رفتگي روده ركتوم (پرولاپس)
• تنگي روده و مقعد (ديورتيكوليت، كرون،‌ تشعشعات،‌ ايسكمي)
• بيماري‌هاي مقعد (تنگي از بيماري كرون، جراحات پس از جراحي، درد مقعد شديد شامل شقاق مقعد و عفونت مقعد)

چه زماني بايد به پزشك رجوع كرد؟

اگر شرايط زير را تجربه مي‌كنيد، در اولين فرصت بايد به پزشك مراجعه كنيد.

• يبوست پشت سر هم كه جديد و بدون سابقه باشد
• يبوستي كه در شدت و يا دفعات بلند مدت شود و با روش هاي خانگي رفع نشود
• يبوستي كه همراه با تغيير حالت مدفوع (باريك يا نرم شدن)، خون ريزي مقعدي يا كم شدن وزن باشد

علت يبوست چيست؟ علائم، عوارض و درمان يبوست مزمن